Akwarele – pierwsze kroki

Kiedy słyszymy o akwarelach, prawdopodobnie większości z nas przed oczami pojawiają się obrazy z dzieciństwa. Wspomnienie szkolnych farbek w postaci mocno sprasowanych, suchych pastylek, którymi z mniejszym lub większym powodzeniem wykonywaliśmy swoje pierwsze dzieła. Były to właśnie akwarele – prosty wariant, mocniej wysuszony i z mniejszą ilością pigmentu.

O tych farbach, technikach stosowanych przy ich wykorzystaniu oraz materiałach i narzędziach można by napisać osobną, wielostronicową pracę. Ja postaram się skupić na najważniejszych aspektach, aby dać Wam pogląd na to, czym akwarele są i dlaczego warto spróbować pracy tymi farbami.

Akwarelami określa się zarówno typ farb, jak również obrazy wykonywane za ich pomocą. Są to farby wodne powstałe poprzez zmieszanie pigmentu ze spoiwem – kiedyś wyłącznie gumą arabską, dziś często mieszaniną gumy arabskiej i spoiw syntetycznych.

najpierw podstawy, potem freestyle

Pomimo tego, że wielu osobom akwarele kojarzyć się mogą z niewinnym dziecięcym “mazianiem”, są to farby dosyć trudne w użyciu ze względu na łatwość, z jaką mogą się w niekontrolowany sposób rozlać po papierze. Z uwagi na bardzo niewielkie krycie (w porównaniu do innych farb) wymagają od malarza uwagi i opanowania oraz stosowania kilku zasad, dzięki którym uniknie się podstawowych błędów.

• Przede wszystkim powinniśmy być pewni barwy, którą nakładamy – wszelkie korekty są niezwykle trudne, a samej farby nie jesteśmy w stanie usunąć skutecznie z papieru po uprzednim naniesieniu.

• Nadrzędną zasadą jest kolejność nakładania kolorów: robimy to zaczynając od najjaśniejszych do najciemniejszych. Akwareli nie da się bowiem rozjaśnić inaczej, jak poprzez dodanie wody pędzlem już na papierze.

• Malując akwarelami nie stosujemy koloru białego. Dlaczego? Ponieważ nie będzie on widoczny. Wszelkie rozjaśnienia musimy wcześniej zaplanować i zabezpieczyć specjalnym płynem maskującym, aby pigment nie dostał się w miejsca, w których go nie chcemy

• Ze względu na charakter akwareli – to, że są to farby wodne – powinniśmy zaopatrzyć się w specjalny papier przeznaczony do tego typu farb, mający w składzie znaczną część bawełny. Dobrze, żeby był to papier o wyższej gramaturze, niż stosujemy przy innych rodzajach farb, przynajmniej 180-300g. Występują również papiery do akwareli o znacznie wyższej gramaturze, jednak 300 jest gęstością optymalną i najbardziej powszechną.

techniki i materiały

Jeżeli chodzi o techniki nanoszenia farb akwarelowych, wyróżniamy dwie podstawowe:

Mokre na mokre oraz mokre na suche. Pierwsza z nich polega na wcześniejszym zwilżeniu papieru czystą wodą w miejscach, na które chcemy nałożyć farbę, a następnie dodaniu farby pędzlem w to miejsce. Przy tej technice uzyskamy plamy koloru o rozmytych krawędziach i bardziej nieregularnym kształcie.

Druga technika polega na naniesieniu farby pędzlem na suchy papier. Tym sposobem uzyskamy bardziej precyzyjne, wyraźniejsze i dokładniejsze linie, ponieważ farba nie rozmyje się w wodzie na papierze tak, jak przy pierwszej technice.

Akwarele dostępne są w trzech podstawowych formach przechowywania:

• kostka – farby w formie suchych pastylek/kostek itp.

• tubka – farby w postaci płynnej, cechują się dobrą rozpuszczalnością. Można z łatwością dostosować potrzebną ilość. Konsystencją przypominają farby olejne

• buteleczka – rzadko stosowane do typowego malarstwa, służą do wykonywania dokładnych projektów. Rzadziej spotykane.

Jeśli jesteśmy w temacie narzędzi i materiałów, nie sposób nie wspomnieć o pędzlach, jakich powinniśmy używać. Polecane są pędzle miękkie o dużej chłonności farby i wody, dzięki którym będziemy mieli lepszą kontrolę nad wielkością plam barwnych, które nakładamy. Możemy zakupić dobrej jakości pędzle z włosiem syntetycznym, chociaż najlepiej sprawdzą się pędzle naturalne. Profesjonalni akwareliści korzystają z pędzli z włosiem sobolowym, z wiewiórki, z kozy lub z kuca.

dobry papier to podstawa

Bardzo istotną kwestią jest dobór odpowiedniego podłoża, czyli papieru na którym malujemy. Warto zdać sobie sprawę, że od typu papieru – jego faktury i absorpcji wody – zależy w dużej mierze ostateczny efekt naszej pracy i intensywność kolorów. Papier do akwareli możemy podzielić na 3 najczęściej spotykane typy:

• tłoczony na gorąco (HP – Hot Pressed) –  bardzo gładki papier wykorzystywany do precyzyjnych prac. Farby rozkładają się na nim bardziej równomiernie.

• tłoczony na zimno (CP – Cold Pressed) – umiarkowany papier o delikatnej fakturze, najpopularniejszy i najwygodniejszy. Wybacza błędy i polecany jest szczególnie amatorom. Umożliwia stosowanie różnych technik, dzięki czemu jest uniwersalny

• szorstki (Rough) – papier fakturowany, uzyskiwany na gorąco bez prasowania. Farby nanoszone na ten typ papieru wolniej schną, trudniejszy w stosowaniu i z tego względu nie jest polecany osobom początkującym

Powyższe informacje to akware ujęte w bardzo dużym skrócie i stosunkowo pobieżnie. Starałam się za jego pomocą wprowadzić Was w tematykę tych farb wodnych. Za pomocą akwareli jesteśmy w stanie stworzyć piękne romantyczne obrazy o pastelowych barwach. Jednakże pamiętajmy że, akwarele mogą posłużyć również do malowania realistycznego. Zachęcam do spróbowania swoich sił i eksperymentów z tymi farbami. Dajcie znać w komentarzu, czy malowaliście już akwarelami, czy dopiero się do nich przymierzacie.